آیین نامه حفاظت و بهداشت عمومی در کارگاهها
( قسمت دوم )
این آییننامه مشتمل بر 80 ماده و 2 تبصره به استناد ماده 47 قانون کار تدوین و در یازدهمین جلسه شورایعالی حفاظت فنی مورخ یکشنبه 14/6/1338 به تصویب نهایی رسیده و قابل اجرا است.
فصل ششم - آب آشامیدنی
فصل هفتم – نظم و نظافت در کارگاه
فصل هشتم – ناهارخوری
فصل نهم – وسایل استحفاظی فردی
فصل دهم – کمکهای اولیه
فصل ششم - آب آشامیدنی
ماده 42 : در کلیه کارگاهها کارفرما مکلف است آب آشامیدنی گوارا و سالم به مقدار کافی در مخازن سربسته و محفوظ که طبق اصول بهداشت ساخته و نگاهداری شود در دسترس کارگران بگذارد.ماده 43 : به کارگرانی که در گرمای زیاد برای مدت مدیدی کار میکنند باید قرصهای نمک طعام داده شود.ماده 44 : استفاده از لیوان عمومی برای آشامیدن آب ممنوع است. فصل هفتم - نظم و نظافت در کارگاه
ماده 45 : محلهای کار و سالنهای کار، راهروها، انبارها و سایر قسمتهای دیگر کارگاه باید طبق اصول بهداشت نگاهداری شود.ماده 46 : دیوارها سقف پنجرهها و درها و شیشهها باید پاکیزه بوده و بی عیب نگاهداشته شوند کف سالنها باید پاکیزه بوده و در حدود امکان تر و لغزنده نباشد.ماده 47 : جارو و نظافت کردن تا جایی که امکان دارد باید در فواصل نوبتهای کار انجام شده و به ترتیبی صورت گیرد که از انتشار گرد و غبار جلوگیری شود.ماده 48 : انداختن آب دهان و بینی روی زمین و دیوار و راه پله ممنوع است و در هر محل کار باید به تعداد کافی ظروف مخصوصی برای ریختن زباله و ظروف دیگری برای انداختن اخلاط موجود باشد. این ظروف باید قابل پاک کردن بوده و در شرایط مناسب بهداشتی نگهداری و گندزدایی شوند.ماده 49 : فاضلاب و سایر فضولات کارخانجات باید بهوسیله مجاری فاضلاب به چاهها و یا حوضچههای تصفیه ریخته شود و این مجاری باید با مصالح غیر قابل نفوذ ساخته شده و قطر داخلی و شیب آنها طوری باشد که به سهولت فاضلاب را به چاهها و یا حوضچههای تصفیه هدایت نماید. در محلهایی که شیب کافی وجود ندارد به وسایل مکانیکی بایستی این منظور تأمین گردد.ماده 50 : در کارگاههایی که فضولات حاصله ممکن است موجب مسمومیت یا بیماری گردد باید فضولات مزبور با عملیات فیزیکی یا شیمیایی در حوضچههای مخصوص تصفیه گردد در هر حال در دفع فضولات باید از نظر حفظ سلامت و بهداشت و جلوگیری از خطرات منکنه دقت و پیشبینیهای لازمه بعمل آید.ماده 51 : مواد اولیه و محصول کارگاه باید طوری در داخل انبارها و یا کارگاه گذارده شود که عبور و مرور کارگران و در صورت اقتضا وسایل نقلیه به راحتی ممکن باشد و ضمناً مواد مزبور باید طوری چیده شود که خطر سقوط و بروز سوانح وجود نداشته باشد.ماده 52 : هر کارگاه باید دارای تعداد کافی مستراح مردانه و زنانه به طور مجزا باشد ساختمان مستراح باید طوری باشد که بوی عفونت آن بهوسیله هواکش به خارج منتقل گردد و آبی که در آن استعمال میشود از شیر برداشته شود. برای هر 25 کارگر حداقل باید یک مستراح وجود داشته باشد و در هر مستراح یک آفتابه گذاشته شود شستشو و گندزدایی مرتب مستراحها الزامی است.ماده 53 : هر کارگاه باید دارای تعداد کافی روشویی یا شیر باشد روشوییها باید طوری ساخته شود که طبق اصول بهداشتی قابل استفاده و قابل پاک کردن باشد. برای هر 20 نفر کارگر حداقل باید یک روشویی وجود داشته باشد.ماده 54:کارفرما مکلف است برای تأمین نظافت کارگران به مقدار کافی صابون در اختیار آنان گذارده و وسایل خشک کردن دست و روی کارگران را تأمین نماید.ماده 55 : در کارگاههایی که پوست بدن کارگران در معرض مواد سمی یا عفونی یا محرک یا مواد کثیف و گرد و غبار بوده و همچنین در کارگاههایی که کارگران در گرمای زیاد کار میکنند کارفرما مکلف است برای هر شش نفر کارگری که در یک زمان کار خود را ترک میکنند حداقل یک دوش با آب گرم و سرد تهیه نماید و محل روشها باید با مراقبت کامل نظیف و گندزدایی شود.ماده 56 : در هر کارگاه باید اطاقی با وسعت کافی و قفسههای انفرادی برای تعویض و گذاردن لباس شخصی کارگران اختصاص یابد. اطاق مزبور و قفسههای آن باید مرتباً تهویه و گندزدایی و پاکیزه شود.فصل هشتم - ناهار خوری
ماده 57 : هر کارگاه که کارگران آن در همان جا غذا صرف مینمایند باید دارای محل مخصوصی با وسعت کافی و تعداد لازم میز و نیمکت برای عدهای که در یک موقع غذا میخورند باشد. محل غذاخوری باید دارای روشنایی کافی بوده و پیوسته طبق اصول بهداشتی پاکیزه نگهداری شود.ماده 58 : ظروف غذاخوری باید همیشه پاک و عاری از هر گونه آلودگی باشد.ماده 59 : کارکنان محل غذاخوری باید دارای روپوش تمیز بوده و نسبت به نظافت شخصی خود مراقبت کامل بنمایند و ماهی یک مرتبه معاینه پزشکی بشوند.ماده 60 : کارگران قبل از ورود به محل غذاخوری باید دست و روی خود را با صابون بشویند و درصورتی که با مواد سمی یا عفونی و یا کثیف سروکار دارند لباس کار خود را تعویض نمایند.
فصل نهم - وسایل استحفاظی فردی
ماده 61 : کارفرما موظف است در هر سال دو دست لباس کار مجاناً در اختیار هر کارگر بگذارد. لباس کار باید مناسب با نوع کار باشد و طوری تهیه شود که کارگر بتواند به راحتی وظائف خود را انجام دهد و موجب بروز سوانح نگردد.تبصره - به کارگران زن علاوه بر لباس کار باید سربند نیز داده شود.ماده 62 : به کارگرانی که با مواد شیمیایی کار میکنند باید علاوه بر لباس کار، بر حسب نوع کار وسایل استحفاظی لازم از قبیل پیش بند و کفش و دستکش مخصوص و عینک و غیره که آنان را از آسیب مواد مزبور مصون دارد، داده شود.ماده 63 : به کارگرانی که در مجاورت کورههای ذوب فلز و آهنگری کار میکنند باید لباس یا پیش بند نسوز و نقاب یا عینک و به کارگرانی که مستقیماً با مواد گداخته کار میکنند علاوه بر وسایل فوق دستکش و کفش نسوز داده شود.ماده 64 : برای سیم کشی و هر نوع کار دیگر در ارتفاعات مانند دیوارها و پایههای بلند و به طور کلی هر محلی که امکان تعبیه وسایل حفاظتی برای جلوگیری از سقوط کارگر مقدور نباشد باید به کارگران کمربند اطمینان داده شود.ماده 65 : لباس کارگرانی که با مواد سمی کار میکنند باید در محل مخصوصی جدا از محل لباسکن عمومینگاهداری و بهترتیبی شستشو شود که کارگران را از آسیبنفوذ سم مصون بدارد.ماده 66 : برای کارگرانی که موقع کار در معرض سقوط اجسام قرار دارند باید کفش حفاظتی و کلاه مخصوص حفاظتی از فلز و یا ماده سخت دیگری که قابل اطمینان باشد تهیه شود.ماده 67 : کارفرما مکلف است مراقبت نماید کارگرانی که در نزدیکی قسمتهای گردنده ماشینآلات مشغول کار میباشند. موهای خود را کوتاه نموده و یا به وسیله سربند نگهداری نمایند.ماده 68 : در مواردی که نوع کار طوری است که خطراتی برای چشم کارگران وجود دارد از قبیل سمباده و جوشکاری و ماشینهای تراش و نظائر آن کارفرما مکلف است عینکهای مخصوص مناسب با کار در دسترس کارگران بگذارد.ماده 69 : کارفرما مکلف است به کارگرانی که روی شبکه تحت فشار برق کار میکنند و در معرض خطر برق زدگی هستند علاوه بر ابزار مخصوص دستکش و کفش و کلاه مخصوص عایق الکتریسیته بدهد.ماده 70: در مواردی که جلوگیری از انتشار گرد و غبار و مواد شیمیایی و یا تهویه محیط آلوده به مواد مزبور از لحاظ فنی ممکن نباشد کارفرما موظف است ماسک و یا وسایل استحفاظی متناسب دیگری تهیه و در اختیار کارگر مربوطه قرار دهد.ماده 71 : در محیطهای مرطوب و در مورد کارهایی که در آب انجام میشود کارفرما باید به تناسب نوع کار کفش یا چکمههای لاستیکی و در صورت لزوم دستکشهای غیر قابل نفوذ تهیه و در دسترس کارگران بگذارد.ماده 72 : به کارگرانی که با اشیاء و مواد برنده (از قبیل اوراق فلزی و جامهای شیشهو خرده شیشه و غیره) کار میکنند باید دستکشهای متناسب با نوع کار دادهشود.ماده 73: کارفرما مکلف است بهوسیله مسئولین فنی خود کلیه وسایل استحفاظی را مرتباً بازرسی و در صورت لزوم تعمیر و یا تعویض نماید تا پیوسته وسایل مزبور برای تامین حفاظت کارگران آماده باشد.ماده 74: کارفرما مکلف است مراقبت نماید که کارگران مرتباً از وسایل استحفاظی که بهوسیله او تهیه و در اختیار آنان گذاشته شده استفاده نمایند. عدم استفاده از وسایل مزبور قصور در انجام وظیفه محسوب میشود.
منبع :
انجمن ایمنی و محیط زیست آسیا