بیماریهای اسکلتی ـ ماهیچه ای (MSDS )

MSDS

بیماریهای اسکلتی ـ ماهیچه ای (MSDS ) امروزه بعنوان یکی از معضلات مهم در عرصه بیماری های شغلی تبدیل شده است.
بنابر نظر انجمن متخصصین طب کار ایران این اختلالات توانسته اند بیماریهای پوستی را پشت سر گذاشته و رتبه نخست را در صنایع بدست آوردند. پیشرفت صنعت و تکنولوژی و جانشینی ماشین به جای انسان و انجام کارهای تکراری و کم تحرکی در افراد همگی می تواند دلایلی منطقی در توجیه پیشرفت این اختلالات باشند.
صنایع بیش از پیش به افزایش میزان تولید , توسعه تکنولوژی و باقی ماندن در رقابت نیاز دارند در نتیجه به مواردی مثل بلند کردن متناوب بار ، حمل کردن و کشیدن یا هل دادن آنها بدون کمک گرفتن از دیگران یا وسایل حمل بار، افزایش ویژگیها و شرایطی که نیاز است کارگر کار خود را به تنهائی انجام دهد ، کار بیش از 8 ساعت ، کار با سرعت بالا مثل مونتاژ درگیر می باشند.
این عوامل بویژه اگر با طراحی ناقص ماشین آلات، ابزار و محل کار یا عدم استفاده صحیح از ابزار
توام باشد استرسهای فیزیکی روی بدن کارگر را که ممکن است به آسیب منجر شود خلق می کند.پس ابتدا باید دانست MSDS چیست، چگونه بوجود می آید ، چه مشاغلی را تهدید می کند، چگونه شناسایی و کنترل می شود، و ارگونومی چه کمکی به ما در مورد این بیماریها می کند و کلا چرا اینقدر جایگاه مهمی را در بیماری های ناشی از کار بخود اختصاص داده اند.
MSDS یا اختلالات اسکلتی ماهیچه ای به آسیبهای بافت نرم شامل ماهیچه ها، تاندونها، لیگمانها، مفاصل وغضروفها و سیستم عصبی گفنه می شود.
ارگونومیست ها اسامی مختلفی برای MSDS گذاشته اند که شامل :
ترومای پیشرونده، ترومای مکرر، آسیبهای ناشی از استرسهای مکرر و سندرم فشار بیش از حد شغلی است. این دردها و اغلب آسیبهای، معمولا پس از هفته ها، ماهها و سالها گسترش پیدا می کند و اندامهائی مثل بازوها، گردن، مچ، دستها، ستون فقرات، زانوها، انگشتان و شانه ها را بیشتر تحت تاثیر خود قرار می دهند . MSDS معمولا در نتیجه تماس با انواع ریسک فاکتورها که می تواند بیماری را وخیم تر کند حاصل میشود . این اختلالات می تواند ایجاد درد، کرخ شدن، مورمور شدن، سخت شدگی مفاصل، مشکل در حرکات، انحلال ماهیچه ای وگاهی پارالیزی کنند . بنابراین کارگران باید زمان لازم برای بهبودی داشته باشند تا بیماری بازگشت نداشته باشد.
MSDS شامل بیماریهای گوناگونی است مثل سندرم تونل کارپال (CTS )، آسیبهای تاندون و رگ سیاتیک و ورم دیسک و ستون فقرات لذا لیزخوردن، سکندری خوردن و حوادث این چنین را جزء آن نباید به شمار آورد. شرایطی مثل: اعمال نیروی بیش از حد، پوسچرهای غلط و استاتیک ، ارتعاش، دمای پایین و کارهای ظریف تکراری و… فاکتورهائی هستند که عامل ایجاد این اختلالات هستند .
و اما ارگونومی چه ارتباطی می تواند با MSDS داشته باشد و اصولا آیا می توان با انجام تدابیر ارگونومیکی جلوی بروز و پیشرفت این بیماری ها را گرفت. سوالاتی است که می توان براحتی به آنها پاسخ داد .
برای این منظور باید یک برنامه ارگونومیکی دقیق که در آن از مدیریت گرفته تا کارگران دخالت فعال دارند توسط ارگونومیست طراحی و اجرا شود . در این برنامه ابتدا تمام مشاغل آنالیز شده و از طریق این آنالیز تمام عواملی که تولید MSDS می کنند شناسائی و کنترل میشوند .
برای روشن شدن این مطلب کافی است به 2 مثال زیر توجه شود .
شاید شما بارها افرادی را دیده باشید که با استفاده از چکش های پنوماتیکی مشغول کندن خیابانها هستند . در اثر ارتعاش ناشی از این چکش ها در ناحیه دست به مرور زمان بیماری سپید انگشتی یا WHITE FINGER که یک نوع MSDS است حاصل میشود . با استفاده از ابزارهائی که ارتعاش کمتری را تولید می کنند و تجهیز کارگر به دستکشهای ضد ارتعاش و پوشش دستگیره های دستگاه با پدهای مخصوص می توان تا حد زیادی از بروز این بیماری جلوگیری کرد .
مثال دوم به افرادی اختصاص دارد که مجبورند در طول شیفت کار خود یک پوسچر ثابتی را داشته باشند مثل اپراتورهای کامپیوتر که به این نوع افراد آسیبهائی در ناحیه شانه ها و گردن بخاطر استفاده طولانی مدت و پشت میز نشستن مستمر ایجاد میشود همچنین اگر تکیه گاه مناسبی برای آرنج وجود نداشته باشد درد در این نواحی افزایش چشمگیر پیدا می کند که به این اختلالات (VDT ) گفنه میشود .
برای کنترل این آسیبها باید تکیه گاه مناسبی برای آرنج کاربر تهیه کرد، استفاده از صندلی که قابلیت تنظیم شدن دارد ضروری است ، ارتفاع میز کار باید تصحیح شود ، استفاده از گیره اوراق
بسیار مناسب است . کیبورد باید در ارتفاع مناسبی از زمین قرار گرفته باشد بطوریکه از خم شدن مچ دست جلوگیری شود و آموزش کارگر در استفاده از نرمش های کوتاه مدت و مناسب در حین خستگی تا اسید لاکتیک تجمع یافته در خون بسرعت از آن خارج شود .
با مطالعه 2 مثال فوق می توان براحتی دریافت که از طریق بکارگیری تدابیر علمی ارگونومیکی می توان براحتی جلوی پیشرفت این بیماری ها را که توسعه آنها در آینده بیش از امروز خواهد بود گرفت . بنابراین امید کسانیکه در صنایع مشغول بکار هستند و با این اختلالات بیشتر در تماس هستند به متخصصین ارگونومی بیش از بیش اهمیت این دانش نوپا را نشان میدهد .

به امید آینده ای ایمن تر و سالمتر .
تهیه و تنظیم : سید حمیدرضا حسینی
کارشناس بهداشت حرفه ای

از دوست و همکار عزیزمان بابت ارسال این مقاله وزین تشکر میکنم.

همینجا از تمامی دوستان و همکاران عزیز که مقاله ای دارند و مایلند دیگر همکاران نیز از آن بهره ببرند به همکاری دعوت میکنم.